Loslaten, een beroemde Chinese berg en het Drakenboot festival

Leestijd: 8 minuten.

Het centrale thema van mijn vertrek naar China is: loslaten – in dit specifieke geval de gedachte dat ik de staat van mijn huidige accommodatie of het weer kan controleren. Dat wordt de afgelopen week duidelijk nu de gemiddelde dagtemperatuur oploopt naar 30+ graden Celcius met een luchtvochtigheid van bijna 100%. Nooit eerder heb ik meegemaakt dat het zweet van mijn lichaam gutst door activiteiten als ademen of eten, dus probeer je voor te stellen dat er volle bak getraind wordt in die omstandigheden. Want dat is het bijzondere hier; behoudens wind, regen of sneeuw zijn we verder volledig aan de elementen overgeleverd. Was het afgelopen winter in onze kamers en de eetruimte vaak slechts enkele graden boven nul, nu blijft de warmte heerlijk binnen hangen en lig ik ’s nachts soms even hard te zweten als overdag. Gelukkig heb ik wel een tof muskietennet opgehangen, dus is er van slaapverstorend gezoem weinig sprake.[1]

Wat ik in dit voorbeeld vooral dien los te laten, is de nogal gepeperde mening over het gebrek aan trainingsomstandigheden met klimaatregulatie en waar niet continu aanvallen van muggen en dazen afgeslagen moeten worden als ik net op één been aan het balanceren ben. De ervaring in Nederland is radicaal anders en omdat dat mijn enige referentiepunt is, heb ik tijd nodig om te wennen aan omstandigheden die ik niet van tevoren had kunnen bedenken. Maar wordt die mening eenmaal losgelaten, dan hebben we opeens gewoon te maken met omstandigheden waar we zo goed mogelijk op inspelen om toch te kunnen trainen, lezen, studeren en schrijven. Bovendien kan er dan ook worden genoten van de rijke flora en fauna van dit gebied, van de meest kleurrijke hagedissen tot kikkers ter grootte van een kat, en van een weldadigheid aan groen wat ik nog niet eerder op deze manier heb mogen ervaren.

Een andere diep verankerde mening is dat ik onder deze omstandigheden met dezelfde intensiteit dien te trainen als tijdens mildere temperaturen in de lente en nazomer/herfst, en als dat niet lukt, ben ik mislukt. Dat is natuurlijk klinkklare onzin, maar ons collectieve door de Rooms Katholieken en Calvijn geïnstitutionaliseerde schuldgevoel doet hier nog prima zijn werk en ware het niet voor mijn redelijk ontwikkelde lichaamsbesef, was ik reeds veel vaker over mijn grenzen heen gegaan.

Al die ballast uit het verleden doet mij denken aan een grappig plaatje van een man van middelbare leeftijd die gebukt gaat onder het gewicht van een hele grote, volgepropte zak die hij op zijn rug draagt. Op de zak zit een label met daarop geschreven: ‘het verleden,’ terwijl een kind naar hem opkijkt en vraagt:

“Zou het niet makkelijker zijn om dat eens achter te laten?”

Tja, wij dragen het verleden nu eenmaal met ons mee en ik vorm daarop geen uitzondering. Het duurde tot mijn 32ste voordat ik hard genoeg mijn neus stootte wat een deur opende tot het stellen van kritische vragen over mijn gedachte- en gedragspatronen, want met een aantal ervan was ik nu niet bepaald tevreden. Dat schiep mogelijkheden om te gaan experimenteren, waarmee ik bedoel om nieuwe en onbekende situaties op te zoeken met als doel: kijken wat er gebeurt en hoe ik op die nieuwe situaties reageer – wetende dat de bekende oude situaties toch wel zullen terugkeren als ik geen stappen zou ondernemen. De ervaringen die daardoor werden opgedaan vormden de basis om eindelijk eens los te weken van de infantiele en wijdverbreide wens om iemand anders verantwoordelijk te blijven maken voor mijn bestaan; infantiel omdat de wens vanuit mijn innerlijke kinderen komt die worden geactiveerd zodra op mijn knoppen wordt gedrukt, en wijdverbreid omdat vrijwel iedereen naar iemand anders kijkt voor zijn of haar bestaanszekerheid en geluk onder het motto: ‘als ik doe wat jij wilt, dan zorg jij voor mij.’ Op die manier zijn we nooit vrij.

Ondanks dat de aanvang van het pad naar zelfonderzoek ruim 18 jaar geleden begon, werd pas sinds mijn scheiding in 2020 duidelijk hoe lang ik mijzelf afhankelijk had opgesteld. Daarmee bedoel ik dat ik onbewust een ander verantwoordelijk maakte om er voor te zorgen dat alles aanwezig was wat ik dacht nodig te hebben; van loftuitingen en onvoorwaardelijke liefde tot eten en seks. Telkens als ik zei: “Ik hou van jou,” dan zei ik eigenlijk (en zonder dat ik dat zelf doorhad): “Hier heb je mijn problemen, los ze voor mij op en dan los ik jouw problemen voor jou op.”

Natuurlijk is dat een doodlopende weg, maar wel één die onherroepelijk in stand wordt gehouden door onze cultuur; die leert ons namelijk van alles en nog wat, maar niet hoe wij er achter kunnen komen wie we zijn en wat bij ons als uniek organisme past. We krijgen dus amper gelegenheid om werkelijk te ervaren wat bij ons past en schikken ons in veruit de meeste gevallen naar de wensen van anderen; te beginnen met ouders, daarna de leraar, manager, baas, minister president, en een land. Vervolgens maken we onszelf wijs dat die situatie gewenst is, totdat we tegen de muren van onze zelfgemaakte gevangenis oplopen. Dan zijn er twee mogelijkheden: Of we breken uit, of we geven op. In dat laatste geval stoppen we – vrij letterlijk – met leven.

De scheiding markeert voor mij het uitbreken, maar eigenlijk vinden er continu scheidingen plaats. Om te kunnen groeien en ontwikkelen als mens moeten we scheiden van onze ouders en van al die mensen die we op een voetstuk plaatsen. Dat betekent niet dat we niet meer van hen houden, integendeel; ik geloof dat onze liefde veel oprechter wordt nadat we gescheiden zijn, omdat we dan een echt vrije keuze kunnen maken om lief te hebben, in plaats van het gevoel te hebben dat je moet liefhebben omdat dat is wat van ons wordt verwacht.

Maar vooral moet er gescheiden worden van de overtuiging dat ons referentiekader, wat bestaat uit die wirwar van ideeën, overtuigingen, meningen, vooringenomenheden en wat dies meer zij, de enige waarheid is. Terugkijkend kan worden gezegd dat de materiele scheiding van mijn ex slechts een gemanifesteerde versie was van een hele rits aan scheidingen die nodig zijn om werkelijk te kunnen ontwikkelen tot een volledig en vrij mens. Dat maakte onder andere ruimte vrij om te gaan ervaren wat bij mij als uniek organisme past, waarvan bijvoorbeeld de kunst van het masseren een uiting werd.

Het bracht ook de moed om tijdelijk alles op te geven en naar China af te reizen om tai chi te gaan leren. Dit avontuur is bijzonder, juist omdat ik niet weet waar de reis naartoe gaat als ik het jaar in China afsluit. Die onzekerheid zoek ik bewust op om er achter te komen waar mijn angsten de kop opsteken, want zolang er nog angsten zijn, kan ik niet vrij bewegen; en niet van tevoren weten of ik ergens kan overnachten lijkt nog wel een te overwinnen angst te zijn.

Daarnaast doe ik momenteel een tweede loslaat-experimentje. De afgelopen tijd merk ik toch weer veel afleiding te zoeken op nieuws- en muziekwebsites en YouTube als bijvoorbeeld het schrijven van een artikel stroef verloopt. Het experimentje bestaat er uit dat ik tot en met 14 juli aanstaande geen online content consumeer. Elke keer dat de neiging opkomt om dat toch te doen, maak ik een notitie van de omstandigheden en beantwoord ik de Vijf Vragen voor Zelfonderzoek. De loslaat-experiment methode leerde ik van Erich Fromm en ik zal hier in een apart artikel hier wat verder op ingaan.

Twee weken geleden bezocht ik met een vriendin de belangrijkste heilige berg in China: Tai Mountain (泰山 – tài shān). De 9 kilometer durende klim overbrugt een hoogteverschil van 1395 meter en wordt beklommen middels stenen trappen met een totaal van 7200 traptreden. Wij begonnen rond 9 uur ’s ochtends aan de beklimming en het was een bijzonder schouwspel: hele oude trappen, fantastische natuur en de meest prachtige Taoïstische en Boeddhistische tempels die werden afgewisseld met een veelvoud aan eettentjes en souvenirstands met de meest oubollige aan de berg gerelateerde toeristische meuk die je kunt voorstellen.

Ondanks de Disneyland-achtige taferelen waren er nog veel Chinezen op pelgrimstocht op de berg. Een man van ruim in de 70, wellicht al 80, die wij tegenkwamen in een tempel, maakte grote indruk. Hij had een stok bij zich die onderdeel was van een ritueel: telkens als hij een stap voorwaarts zette. Legde hij de stok voor hem op de grond neer, om daarna achter de stok op de knieën te gaan zitten en enkele malen te buigen. Dan stond hij op, pakte de stok, zetten een stap, legde de stok weer neer, en ging weer op zijn knieën achter de stok zitten om te buigen. Dat deed hij tot de ingang van de tempel was bereikt, die hij binnen ging om het aanwezige beeld eer te bewijzen. En toen wij veel later alweer aan het afdalen waren, kwamen we hem weer tegen, nog immer rustig zijn weg omhoog banend.

De tempels op de top en het uitzicht daar vandaan waren adembenemend. Van de heilige bergen is Tai Mountain de belangrijkste en veel Chinese keizers voerden religieuze rituelen uit in de tempels op de berg. Het woord ‘tai’ (泰) betekent ‘vrede’ en ‘stabiliteit’ in het Chinees en men was ervan overtuigd dat als Tai Mountain stabiel was, er stabiliteit in het hele land heerste.

Het eind van de afdaling was onverwacht omdat hoe lager wij kwamen, hoe meer mensen er in tegenovergestelde richting juist de berg op gingen – ondanks dat het al donker begon te worden en het pad omhoog amper verlicht werd. Toen leerden wij dat de zonsopkomst een van de vier natuurwonderen van de berg wordt genoemd. Met een nachttemperatuur van rond de 20 graden was het prima voorstelbaar dat velen daar wel een paar muggenbeten voor over hadden.

Een ander typisch Chinees feest wat ik de afgelopen maand bezocht was het Drakenboot festival. Er zijn meerdere ontstaansverhalen, maar in een algemeen geaccepteerd verhaal lijkt het ontstaan verband te houden met het begin van de vijfde maand op de maankalender, wat bekend staat als de vergifmaand. Aan het begin van de hete zomer werden mensen snel ziek en waren er vaak epidemieën. De mensen noemden die maand een slechte maand waarin ziektes voorkomen moesten worden en de kwade geesten verdreven. Het Drakenboot festival was daarom van origine een traditioneel medisch en gezondheidsfeest waarin gestreden werd tegen ziektes en giftige insecten, maar de legende van de beroemde Chinese dichter Qu Yuan spreekt wellicht meer tot de verbeelding.

Ten slotte is onze Australische medestudente gelukkig helemaal opgeknapt (zie deel 11). Na zo’n beetje volledig door de medische mangel te zijn gehaald bleken al haar vitale functies en organen prima te werken en was de uiteindelijke diagnose: ‘een perfecte storm veroorzaakt door een combinatie van externe omstandigheden,’ te weten: vanuit temperaturen onder nul in Australië naar 30+ graden Celcius hier in China; lange vluchten; verandering van dieet; oplopen van een zonnesteek tijdens haar tweede dag in China. Nadat ze in het ziekenhuis plaspillen had gekregen was ze de negen kilo die ze in drie dagen was aangekomen door extreme acute vochtretentie binnen twee dagen weer kwijt. Een week na haar opname was ze weer terug en kon haar training starten.

Vrolijke groetjes,
Erik Stout

[1] Al geven de krekels en kikkers fenomenale concerten die de hele nacht lijken door te gaan. Gelukkig lijken die eerder slaap bevorderend dan andersom.

 P.S. Foto’s in de Drakenboot festival galerij komen respectievelijk van de volgende bronnen:
sportswave.ca, shine.cn, wuwm.com, magx.com, lansingstatejournal.com.