Een Sprong In Het Diepe (15)

Hardlopers Zijn Doodlopers

Leestijd: 3 minuten

Zonder bewustzijn, verworden hardlopers niet zelden tot doodlopers.

Technologie moet gewoon doen wat ik wil dat het doet, zonder al te veel geneuzel. Als het in mijn belevingswereld mogelijk is om twee video feeds tegelijkertijd via een laptop op te nemen, dan verwacht ik dat het aansluiten van de camera’s met USB kabels afdoende is en slechts de opnameknop ingedrukt hoeft te worden. Dat bleek niet het geval. Sterker nog, waar de camera’s onafhankelijk van elkaar eerder prima video feeds verzorgden, werden ze na deze actie allebei niet meer herkend door de computer. Al met al kostte het zo’n tweeëneenhalf uur om de feeds weer functionerend te krijgen, maar uiteraard niet tegelijkertijd.

Een poosje geleden zouden zowel de laptop als de camera’s door de kamer of uit het raam gevlogen zijn. Gelukkig was een paar keer hard in een kussen schreeuwen afdoende om de vrijgemaakte energie van de stressreactie te kanaliseren. Niet veel later kon de vraag worden gesteld: Vanwaar dat die woede zo hevig opkwam? Het antwoord? Identificatie.

Technologie moet het gewoon doen! Beeld: JESHOOTS-com

Identificatie betekent dat je jezelf volledig vereenzelvigd met iets of iemand buiten jezelf. Je hebt een object, idee, of persoon, tot een deel van jezelf gemaakt. Een veronderstelde aanval erop, of falen ervan, wordt daardoor vanzelfsprekend als een aanval op, of falen door, jezelf ervaren.

Dit fenomeen is dagelijks in vele verschijningsvormen waar te nemen. Een gezin zit aan tafel, ieder met een bord voor de neus. Jantje wil van het bord van vader eten, maar die zegt: “Afblijven, dat is mijn bord. Jij eet van jouw bord, Jantje.” Vader heeft zich hier geïdentificeerd met het bord voor zijn neus, wat wordt ‘aangevallen’ door Jantje, wat door vader als een aanval op zichzelf wordt opgevat. Daardoor wordt vader rigide in zijn denken en gedrag, want in plaats van met een rustige en creatieve reactie te komen, reageert hij afstandelijk en defensief op zijn ingedrukte knoppen.

Mijn identificatie was vooral met een overtuiging die zich, buiten mijn bewustzijn om, toch weer eens in mijn geest had verankerd. Het was een oude bekende waarvan ik dacht dat ik die nu wel ontgroeid zou zijn, maar nee hoor, daar was ‘ie weer: de goeie, ouwe, mij blijkbaar niet graag in de steek latende, overtuiging dat alles wat ik aan het doen was veel te lang duurde, en bovendien van bedenkelijke kwaliteit was; oftewel, ik was niet goed genoeg.

Deze oordelen refereren aan het project om tai chi instructie video’s te gaan produceren en publiceren. Ondanks dat het plan grotendeels klaar is en er hard aan wordt gewerkt, is het een feit dat het bedenken, uitschrijven, plannen, filmen, en bewerken van video’s, voor mij volledig nieuw terrein is. Dat maakt het spannend omdat er ook identificatie is met angst voor afwijzing als er dadelijk gepubliceerd gaat worden.

Ik vind het spannend om tai chi instructie video’s te gaan publiceren, maar dat weerhoud mij er niet van om het te doen!

Zodra identificatie plaats vindt, heb je als het ware de ankers uitgegooid terwijl je wel wilt dat de boot doorvaart. Oftewel, je wilt ontwikkelen maar door je middels identificatie vast te klinken aan iets buiten jezelf, stagneert je ontwikkeling. De trossen die in zo’n geval onder hoogspanning komen, beelden metaforisch mooi de hoogspanning uit waar wij onder komen te staan als we te veel ankers uitgooien. In mijn geval waren de identificaties met het afwijzen van mijzelf alsmede de angst voor afwijzing van anderen, hele zware ankers waardoor ik onder een dusdanige hoogspanning kwam te staan, dat de trossen niet anders konden dan op een bepaald moment knappen. Hoe dat gebeurde, staat in de eerste twee alinea’s van dit artikel beschreven.

Identificatie met van alles en nog wat buiten onszelf geeft een vals gevoel van houvast en eigenwaarde, en heeft als bijkomend ‘voordeel’ dat we de aandacht niet op onszelf hoeven te richten. Klinken we ons echter vast aan externe zaken, dan stagneert vanzelfsprekend de aandacht voor het opdoen van zelfkennis en –ontwikkeling, en wordt het immer moeilijker om onze eigen, ware aard te leren kennen. Alles wat ons daarvan weerhoudt is een belemmering in de ontwikkeling en houdt ons vastgebonden aan alles en iedereen waarmee we onszelf hebben geïdentificeerd. Zodra daarmee ongewenste dingen gebeuren, zullen we dat altijd als een persoonlijke aanval of falen ervaren.

Hoe gemakkelijk wordt vergeten dat de enige weg naar groei en ontwikkeling een geleidelijke is, geeft mijn stressreactie duidelijk weer. Een boom groeit geen tien meter per dag. Een bloem vouwt niet met vijf minuten open. Mijn opleiding tot fysiotherapeut was ook niet met een jaar afgerond, en de eerste werkzame jaren als massagetherapeut kenmerkten zich eveneens door hevige twijfels over mijn kennis en vaardigheden. Alles wat de moeite waard is heeft tijd nodig om te ontwikkelen en te rijpen tot volle wasdom.

Het sprookje van de schildpad en de haas is een mooi voorbeeld van haastige spoed die zelden tot iets leidt; immers, hoe bewuster elke stap wordt gezet, hoe waardevoller het proces wordt. Illustratie gevonden op vivekbhageria.com

Met dat inzicht worstel ik vrolijk verder. Want buiten moeilijke momenten zoals er in dit artikel eentje is beschreven, blijven deze processen waarin nieuwe kennis en vaardigheden worden aangeleerd teneinde iets nieuws te creëren buitengewoon boeiend. Juist door met allerlei gekke, idiote, en onwerkelijke ideeën te spelen, wat door John Cleese zo mooi ‘de noodzakelijke tussenliggende onmogelijkheden’ wordt genoemd, kom je onherroepelijk bij de mogelijkheden terecht die het uiteindelijke product of dienst gaan vormen. En ja, dat betekent ook dat er momenten van hevige frustratie komen. Zodra echter wordt ingezien dat het juist die momenten zijn waarin je jezelf weer een stukje beter kunt leren kennen, groeit compassie met jezelf zienderogen – en daarmee met de hele wereld.

Vrolijke groetjes,
Erik Stout