Iedereen Is Een Tovenaar
Leestijd: 6 minuten
Toveren is minder ongewoon dan we denken. Illustratie: Placidplace
Laten we om te beginnen eens even stilstaan bij hoe geweldig je bent. Ik bedoel, kijk naar alle miraculeuze dingen je dagelijks doet. Je gebruikt spierkracht om lucht naar binnen te zuigen. Die lucht bestaat maar voor ongeveer 20% uit zuurstof. Toch pik jij, met jouw longen, precies de zuurstofmoleculen eruit en geeft ze mee aan de bloedstroom.
Wanneer je ogen voor de eerste keer open gaan, kun je zien. Na de geboorte, kun je horen, voelen, ruiken en proeven. Je klopt jouw hart. Je houdt je pH waarde, lichaamstemperatuur, bloedsuikergehalte en vochtgehalte op peil. Als je eet, verteer je het voedsel en zet het om naar vormen die je lichaam voeden en van energie voorzien. Overtollig vocht wat achterblijft buiten je bloedvaten tijdens de stofwisseling, neem je op met je lymfevaten zodat het later weer terug de bloedstroom in kan. Als je een wond oploopt, heel je dat zelf. En wanneer uitwerpselen of urine een bepaald volume bereiken, geef je jezelf een seintje om naar de WC te gaan. Deze en nog veel meer fantastische dingen doe je elke dag, zonder erbij na te denken. Tot welke onvoorstelbare dingen ben je dan wel niet in staat, wanneer je wel gaat nadenken?
Illustratie: dlsdkcgl
Oh...
Iedereen weet dat het menselijk intellect tot zowel fenomenaal creatieve als monsterlijk destructieve gedachten en acties in staat is. In de regel kunnen we stellen dat hoe lager ons zelfbewustzijn is, waarmee wordt bedoelt dat je een idee hebt over waarom je denkt wat je denkt, voelt wat je voelt, en doet wat je doet, hoe destructiever wij worden in ons denken en handelen.[1] Wij zijn dan speelbal van omstandigheden, vinden dat ‘het leven ons overkomt’ en reageren voorspelbaar zodra op onze knoppen wordt gedrukt: woedend, angstig, teruggetrokken, verdrietig, of onze toevlucht nemend tot allerlei afleidingsgedragingen.
Creativiteit, echter, groeit evenredig met groei in zelfbewustzijn. Zodra je bekend raakt met je automatische gedachte- en gedragspatronen onder bepaalde omstandigheden, of in het bijzijn van bepaalde mensen, ontstaat de mogelijkheid om met die patronen te gaan spelen. Je kunt bijvoorbeeld van tevoren eens gaan bedenken om, als je weer in een bepaalde situatie terecht komt, anders te reageren dan je gewoon bent te doen. Je wordt creatiever en minder compulsief in je denken en doen en dat gaat samen met je mogelijkheid tot het nemen van regie, in plaats van slechts als een kurk in een bergbeek door het leven te gaan.
Door je geest te trainen, kun je in de regiestoel van je eigen leven plaats nemen. Beeld: AbsolutVision
Het mooie van mens-zijn is dat wij een keuze kunnen maken in alles wat we denken, voelen en doen: wij kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen om onszelf als studieobject te gaan beschouwen. Zodra we dat doen, zijn er talloze mogelijkheden en methoden die daarbij kunnen helpen. Hieronder zal ik er eentje bespreken, waar ik reeds veel baat bij heb gehad.
Chekawa Yeshe Dorje (1102 – 1176) was de auteur van de grondtekst De Zeven Punten voor het Trainen van de Geest, wat een Tibetaanse uitleg is van Boeddha’s instructies over hoe de geest te trainen. Deze leer onthult hoe beoefenaars ongunstige omstandigheden kunnen omvormen naar het pad der verlichting, met name door het ontwikkelen van compassie, zowel voor anderen als voor henzelf.
Elk punt kan worden beschouwd als een hoofdstuk wat verdeeld is in meerdere levensrichtlijnen, die allemaal min of meer op hetzelfde neerkomen: ‘Wees compassievol voor jezelf en anderen’. Echter helpt de manier waarop tekst is opgebouwd bij het herkennen van onze eigen compulsieve gedragingen, en geeft handvatten om daar op een creatieve manier mee te leren omgaan. Wij gaan verderop dieper in op de kern van deze beoefening, die eruit bestaat om gebalanceerd te leren geven en nemen. Voordat we dat doen, dienen we eerst nog even kort in te gaan op de titel van dit artikel.
Voor een gebalanceerd leven dienen we evenredig te kunnen nemen en geven. Onderzoek maar eens of dat bij jou het geval is. Beeld: shameersrk
Fenomenen, gebeurtenissen, of processen die wij niet middels onze logica kunnen verklaren, noemen we tovenarij. De meeste mensen kunnen de processen uit de eerste twee alinea’s van dit artikel niet logisch verklaren. Toch doet iedereen ze. Dus tenzij je fysioloog bent (en meestal zelfs dan), ben je een tovenaar, want je doet van alles in je lichaam – en je geest – zonder dat je weet hoe je het doet. De zeven puntenleer maakt gebruik van het gegeven dat ieder mens kan toveren, wat wil zeggen dat ieder mens tot veel meer in staat is dan hij of zij denkt.[2]
Nu, als startpunt voor de beoefening van gebalanceerd geven en nemen, beschouwen we ons hele organisme – lichaam en geest – als een groot transformatie station waarin zowel tastbare/materiële als mentale/spirituele fenomenen binnenkomen, vervolgens worden omgevormd, en ons weer verlaten als iets anders.
Wij nemen bijvoorbeeld zuurstof, voedsel, en vocht tot ons vanuit de buitenwereld, wat wij in onze binnenwereld, het lichaam, omvormen tot respectievelijk kooldioxide, uitwerpselen, en urine, wat wij vervolgens terug geven aan de buitenwereld. Kooldioxide wordt opgenomen door vegetatie en zet dat weer om in zuurstof. Uitwerpselen en urine zijn uitstekende meststoffen die, als ze aan de aarde gegeven worden, weer worden omgezet naar vegetatie en voedsel. Dit zijn voorbeelden van hoe wij materiële fenomenen transformeren tot andere fenomenen, en behoren tot het rijk van de biologie.
Het omvormingsproces van zuurstof naar kooldioxide in ons lichaam is voor velen onder ons magisch, omdat we niet weten hoe wij het doen. Illustratie: Ennaej
Op dezelfde manier waarop wij materiële fenomenen kunnen omvormen, zo kunnen wij volgens deze leer ook spirituele fenomenen omvormen. Het grote verschil zit ‘m in het hebben van een keus: onze biologische processen verlopen grotendeels automatisch, wij hoeven er geen bewuste aandacht aan te besteden. Maar in het rijk van de psychologie hebben wij keuzevrijheid om te bepalen welke mentale/spirituele fenomenen wij willen ervaren en welke niet, door onze bewuste aandacht erop te richten. Deze fenomenen zijn per definitie subjectief; de zuurstof die wij inademen is voor iedereen hetzelfde, maar hoe ik pijn beleef, kan ik volledig zelf beslissen. Vandaar dat de Boeddha spreekt over het trainen van de geest.
In deze specifieke training ligt de nadruk op het maken van de keus om ongezonde spirituele fenomenen om te vormen naar gezonde. Ongezonde spirituele fenomenen zijn bijvoorbeeld: mentale pijn, lijden, woede, frustratie, angst, verdriet, compulsiviteit, en een gevoel van gevangenschap. Daar tegenover staan gezonde fenomenen als: vreugde, gelukzaligheid, liefde, vrede, rust, vrolijkheid, en vrijheid.
Tijdens de beoefening wordt de adembeweging gebruikt om bewust alle ongezonde fenomenen op te nemen, om ze vervolgens als gezonde fenomenen terug te geven. Dat kun je op de volgende manier visualiseren: tijdens inademen worden ongezonde fenomenen als pijn en lijden geïnhaleerd. Waar geïnhaleerde lucht wordt geabsorbeerd door de longen, zo worden geïnhaleerde pijn en lijden geabsorbeerd door het hart. Van daaruit gaan ze met de bloedbaan het hele lichaam door en worden ze getransformeerd tot gezonde spirituele fenomenen als vreugde en gelukzaligheid. Je neemt dus bewust pijn en lijden tijdens elke inademing, en geeft bewust vreugde en gelukzaligheid terug tijdens elke uitademing. Je wordt zo een verspreider van vreugde.
Tijdens meditatie kun je het principe van geven en nemen mooi oefenen middels de adembeweging. Illustratie: Pixabay
In deze zeven punten methode wordt geadviseerd om eerst je eigen pijn en lijden op te nemen,[3] zodat je het kunt transformeren tot vreugde en gelukzaligheid, wat je dan aan jezelf kunt teruggeven. Je kunt dit ook doen middels een visualisatie: je pijn en lijden worden voorgesteld als zwarte rook die door je huid naar buiten sijpelt. Die adem je vervolgens in via je neus en je visualiseert dat de rook door het hart wordt geabsorbeerd, en daar vandaan de rest van het lichaam intrekt.
In je lichaam worden pijn en lijden omgevormd tot vreugde en gelukzaligheid. Dat kun je visualiseren door de zwarte rook wit te zien worden in je lichaam. De witte rook geef je vervolgens met elke uitademing terug aan jezelf, wat je kunt visualiseren door witte rook of wit licht wat uit je neus komt en je hele lichaam bedekt. Op deze manier voer je de meditatie van geven en nemen aan jezelf uit.
Je gaat niet slechts je eigen onvolkomenheden herkennen, maar ze ook erkennen, accepteren, en omarmen, door het bewuste proces van omvorming. Daarmee groeit niet alleen de compassie met jezelf, maar automatisch ook met anderen. De Tao Te Ching beschrijft niet voor niets: ‘Compassievol naar jezelf en je verenigt alle schepsels in de wereld.’ Als dat geen tovenarij is, weet ik het ook niet meer.
Vrolijke beoefening,
Erik Stout
[1] In zijn boek Anatomie van de Menselijke Destructiviteit, deelt Erich Fromm een bijzonder uitgebreide psychoanalyse van Adolf Hitler, waarin hij beschrijft hoe Hitler volledig onbewust was van zijn eigen onderbewustzijn. Daardoor leefde hij voor een groot deel van zijn leven in een fantasiewereld, en waren het vooral zijn sluwheid in combinatie met de omstandigheden die ervoor zorgden dat hij kon uitgroeien tot de leider en vernietiger die hij uiteindelijk zou worden.
[2] ‘In staat zijn tot’ staat hier niet synoniem voor ‘meer gaan doen’. Ik weet dat onze Calvinistische aard die vergelijking graag zou maken, maar de ervaring heeft inmiddels geleerd dat de meeste situaties juist veel ‘minder doen’ vereisen.
[3] Uiteraard gaat de meditatie beoefening van nemen en geven in de originele Boeddhistische leer veel verder en is niet slechts gericht op het transformeren van je eigen pijn en lijden, maar van elk mens en levend wezen. Voor een gedetailleerder beschrijving, zie de onderste vier alinea’s van deze webpagina.
Hoe eigen-wijs ben jij?
Waardevolle lezer, heb je transformerende ervaringen meegemaakt die je leven een andere wending hebben gegeven? Heb je een talent voor schrijven en wil je jouw verhaal delen via deze website? Neem gerust contact met ons op. We willen onze community graag laten groeien!