16 Vragen Die Je Leven Kunnen Veranderen
Leestijd: 8 minuten
“De reis naar het vinden van onze unieke talenten en aangeboren aanleg is de moeilijkste en meest waardevolle reis in het leven.”
Het veranderen van ons perspectief blijkt een eindeloze bron waarmee wij onszelf kunnen blijven verrassen middels nieuwe inzichten en de bijbehorende ‘eureka-momenten.’ Beeld: Pixabay
Laten we beginnen met een gedachtenexperiment.
Stel je voor dat we er bewust voor kiezen om geboren te worden in ons huidige menselijke lichaam. Stel je voor dat we onze ouders uitkiezen, en daarmee de omgeving waarin we geboren worden. Stel je voor dat we elke droom die we dromen uitkiezen, net als elke gedachte die we denken, elke emotie die we voelen, elk woord dat we zeggen, elke daad die we doen. Stel je ten slotte voor dat we er bewust voor kiezen om elk beeld te zien wat we zien, elk geluid te horen wat we horen, elke geur te ruiken die we ruiken, elke smaak te proeven die we proeven, en elke aanraking te voelen die we voelen.
Hoe voelt dat voor jou?
Een gedachtenexperiment als dit zorgde bij mij tot niet zo heel lang geleden voor ongemak tot het punt van frustratie. Er was een duidelijke en prettige scheiding tussen wat ik deed en wat mij overkwam: het eerste kwam voort uit mijn vrije wil (en omvatte al mijn kwaliteiten), het laatste door een kracht buiten mij (vaak kwaadaardig en omvatte al mijn fouten en tegenslagen).
Totdat ik een paar jaar geleden de volgende uitspraak van Alan Watts hoorde in een van zijn lezingen:
“Ik ben verantwoordelijk voor de wereld zoals die is. Want als ik dat niet ben, dan zal ik onvermijdelijk anderen gaan beschuldigen en dat wil ik niet.”
Op een onverklaarbare manier klonk dat volkomen redelijk. Bovendien werd het gedachtenexperiment opeens vanuit een ander perspectief bekeken. Want als ik volledig verantwoordelijk ben voor al mijn dromen, gedachten, gevoelens en daden, betekent dat onvermijdelijk dat ik macht heb over wat voor dromen, gedachten, gevoelens en daden mijn organisme al dan niet produceert. Als perspectief, als gezichtspunt van waaruit we het leven kunnen ervaren, voelt het niet bepaald onaantrekkelijk.
Daarnaast las ik onlangs de volgende uitspraak in The Art of Listening van psycholoog en psychoanalyticus Erich Fromm:
“Een persoon is niet alleen verantwoordelijk voor wat hij denkt, maar ook voor zijn eigen onderbewustzijn.”
Als we zelf verantwoordelijk zijn voor ons eigen onderbewustzijn, kunnen we dan ook bepalen wat we dromen? Illustratie: Elf-Moondance
Toegegeven, dit soort ideeën kunnen in eerste instantie behoorlijk beangstigend klinken, vooral in een cultuur die het hele idee van verantwoordelijkheid bijna lijkt te hebben afgeschaft, ondanks alle lippendienst die publieke figuren er vaak aan bewijzen. Een kenmerk van deze afwijzing van verantwoordelijkheid is gemakkelijk waar te nemen in ons dagelijkse en volledig geaccepteerde gebruik van het woord ‘hebben’.
Volgens Fromm is een uitspraak als: ‘Ik heb een gelukkig/ongelukkig huwelijk’ slechts een dekmantel waarmee we een gemoedstoestand in termen van een eigendomsrelatie plaatsen. Met andere woorden, door het huwelijk als een afzonderlijke entiteit buiten onszelf te beschouwen, projecteren we onze eigen gevoelens erover op dat huwelijk – dus buiten onszelf – en op die manier proberen we onszelf te beschermen tegen welke gevoelens, emoties, en ervaringen dan ook.
“Mijn huwelijk mag dan ongelukkig zijn, maar ik heb nergens last van!”[1]
Bovendien, door een situatie of instelling buiten onszelf te plaatsen, hebben we niet langer het gevoel dat we er verantwoordelijkheid voor hoeven te (of kunnen) nemen. Maar dat heeft een bedenkelijk neveneffect: machteloze passiviteit. Want als ik geen verantwoordelijkheid mag of kan nemen voor mezelf en de situaties en instellingen waarvan ik deel uitmaak, of waarmee ik te maken heb, wat doe ik hier dan eigenlijk?
Nu, in de psychotherapeutische setting is het logisch dat patiënten hun eigen verantwoordelijkheidsgevoel kunnen mobiliseren en een actieve rol aannemen in hun therapeutische proces. Maar hoe velen van ons zitten niet in een psychotherapeutische setting, maar ervaren toch ook een bepaald gevoel van gevangenschap in een onbevredigende, of zelfs giftige, levens- of werksituatie?
Daarom is hier een methode die wellicht kan helpen om de controle over je eigen leven terug te nemen, want niets is stimulerender dan zelf te ervaren hoeveel macht je hebt om je eigen lot vorm te geven.
De Methode
De methode is eenvoudig. Onderzoek voor elk aspect van je leven wat je erbij voelt door er voedende of ziekmakende gevoelens aan toe te schrijven (die je kunt vinden in de illustratie hieronder). Vraag jezelf bijvoorbeeld af:
‘Wat zijn mijn huidige leefomstandigheden? Hoe voel ik mij daarbij?’
Als blijkt dat je huidige leefomstandigheden je vreugdevol, energiek, of andere voedende gevoelens laten ervaren, kun je er vrij zeker van zijn dat ze bevorderlijk zijn voor je gezondheid, emotionele ontwikkeling en spirituele groei. Als ze je daarentegen angstig, gefrustreerd, of andere ziekmakende gevoelens laten ervaren, dan zijn je huidige leefomstandigheden hoogstwaarschijnlijk schadelijk voor je gezondheid, emotionele ontwikkeling en spirituele groei.
Mogelijke ziekmakende of voedende gevoelens die worden veroorzaakt door de verschillende aspecten van het leven. Illustratie van de hoofden: Mohamed_hassan
Zodra je hebt vastgesteld welke aspecten van je leven structureel[2] ziekmakende gevoelens veroorzaken, komt er opeens een keuze tevoorschijn: blijf je vastzitten in omstandigheden en/of patronen die je emotioneel gevangen en onvolwassen houden en je letterlijk ziek kunnen maken, of ga je ze veranderen? Hoe spannend dat wellicht lijkt, het is een feit dat jij die keuze altijd kunt maken. En maak je ‘m, dan geef je jezelf macht, omdat je door jezelf op deze wetenschappelijke manier te onderzoeken hebt ontdekt wat gezond en ongezond is voor JOU.
Bovendien, aangezien deze handelwijze per definitie bevorderlijk is voor je gezondheid, emotionele ontwikkeling en spirituele groei, zal je merken dat beperkende en niet dienende gedachten- en gedragspatronen op den duur gaan verdwijnen, omdat je nu met de getijden van het leven mee beweegt.
Hieronder vind aldus je een lijst met levensaspecten om te inventariseren en onderzoeken of ze al dan niet bevorderlijk zijn voor je gezondheid, emotionele ontwikkeling en spirituele groei. Natuurlijk kun je de lijst uitbreiden met aspecten die niet genoemd zijn, maar die wel belangrijk voor jou zijn.
Dus, daar gaan we:
Wat zijn mijn huidige leefomstandigheden? Hoe voel ik mij daarbij?
Leefomstandigheden verwijzen naar omstandigheden zoals toegang tot geschikte huisvesting, voedsel, kleding, schoon water, etc.
Wat is mijn huidige leemomgeving? Hoe voel ik mij daarbij?
Onder leefomgeving wordt verstaan de algemene sfeer en staat van je woonhuis, buurt, stad en land waar je woont.
Wat is mijn huidige dieet? Hoe voel ik mij daarbij?
Hierbij is het belangrijk om oprecht te kijken naar wat je eet en hoeveel je dagelijks eet.
Bovendien zijn we hier niet geïnteresseerd in korte termijn bevrediging, maar eerder in hoe onze voedselconsumptie onze algehele staat van zijn beïnvloedt. Dus als eten alleen maar bevrediging geeft omdat het wordt gedaan om een bepaalde frustratie of ander negatief gevoel te onderdrukken, is de kans groot dat je ziekmakende signalen zult ervaren bij een of meerdere van de andere levensaspecten.
Wat zijn mijn huidige eetgewoonten? Hoe voel ik mij daarbij?
Hiermee wordt het aantal maaltijden per dag bedoeld, de aan- of afwezigheid van vaste eetgewoontes, snacken en eten om je beter te voelen.
Met welke mensen heb ik momenteel contact? Hoe voel ik mij daarbij?
Hiermee worden (liefdes)relaties, familie, vrienden, collega's (superieuren, gelijken, ondergeschikten), huisgenoten, buren en anderen bedoeld die op dit moment direct invloed op je leven hebben.
Hoe voorzie ik momenteel in mijn levensonderhoud? Hoe voel ik mij daarbij?
Dit heeft betrekking op het soort werk dat je doet en of je baan zinvol en bevredigend voor je is.
Aan welke activiteiten besteed ik momenteel tijd en aandacht? Hoe voel ik mij daarbij?
Dit heeft betrekking op de daadwerkelijke activiteiten die je op school of op het werk uitvoert, maar ook in en om het huis, of andere activiteiten waar je momenteel mee bezig bent (gezinsactiviteiten, sport, muziek, kunst, hobby's, liefdadigheid, fotografie, politieke partij, enz.).
Als bovendien eventuele alcohol- of drugsconsumptie of andere activiteiten met een verslavend karakter deel uitmaken van je dagelijkse activiteiten, noteer deze dan hier, zodat je kunt onderzoeken hoe jij je daarbij voelt.
Welke gedachten en dromen houden mij momenteel bezig? Hoe voel ik mij daarbij?
Meestal kunnen onze gedachten en dromen worden gecategoriseerd omdat ze draaien om actuele belangrijke onderwerpen of problemen, maar ook individuele gedachten en dromen kunnen diepgaande effecten hebben. Beschrijf ze op een manier die voor jou zinvol is en onderzoek welke gevoelens ze bij je oproepen.
Welke sporten doe ik momenteel? Hoe voel ik me daarbij (of, als ik niet aan enige vorm van fysieke of mentale activiteit doe, hoe voel ik me daarbij)?
Onder sport worden activiteiten verstaan die een intensieve fysieke en/of mentale inspanning vergen (bijv. voetbal, schaken, etc.).
Hoe ziet mijn dagschema eruit? Hoe voel ik mij daarbij?
Hiermee wordt bedoeld of er wel of geen sprake is van een vaste dagelijkse structuur en of die bij je constitutie past of niet.
Wat voor soort muziek/kunst/entertainment consumeer ik momenteel? Hoe voel ik me daarbij?
Ik groeide op in de jaren 80 als een hardrock/heavy metal liefhebber. Toch varieert de meeste muziek die ik tegenwoordig luister van jazz noir tot Indiase sfeermuziek, Latijns Amerikaans, D&B en trance, omdat ik daar ongelofelijk vrolijk en af en toe zelfs extatisch van wordt (ook al kan ik nog heerlijk headbangen van tijd tot tijd).
Met andere woorden, onze smaak verandert net zoals ons lichaam verandert. Vandaar deze vraag: is het entertainment dat we momenteel consumeren voedend of schadelijk voor onze gezondheid, emotionele ontwikkeling en spirituele groei?
Wat voor bezittingen heb ik? Hoe voel ik me daarbij?
De manier, het tempo en de snelheid waarmee we spullen verzamelen, worden meestal pas pijnlijk duidelijk als we gaan verhuizen. Daarom kan het bewust stellen van deze vraag een reinigend, nederig makend, en helend effect hebben.
Hoe adem ik? Hoe voel ik mij daarbij?
Het is geen geheim dat bewustwording van de manier waarop we ademen een krachtig en helend effect kan hebben, vandaar dat we middels deze vraag de aandacht op onze manier van ademen richten.
Hoe is mijn houding tijdens het lopen, staan of zitten? Hoe voel ik me daarbij?
Net zoals het bewust worden van de manier waarop we ademen, veroorzaakt het bewust worden van de manier waarop we zitten, staan en lopen, ook krachtige en helende effecten via bewustwording van ons lichaam.
Wat is mijn huidige (of geen) religie? Hoe voel ik me daarbij?
Voor velen van ons die behoefte hebben aan spirituele begeleiding, speelt religie een grote rol in het dagelijks leven. Maar verschillende mensen hebben verschillende temperamenten. Dus ondanks dat alle religies hetzelfde doel delen (naar mijn bescheiden mening), is het onze taak als individu om erachter te komen welke religie het beste past bij ons specifieke temperament, op dit specifieke moment.
Als je huidige religie voedende gevoelens in je veroorzaakt, heb je een juiste keuze gemaakt. Maar als je huidige religie voornamelijk ziekmakende gevoelens in je oproept, wil je misschien een andere uitproberen, of religie een tijdje loslaten om te onderzoeken hoe dat voelt.
Bij welke politieke partij/beweging ben ik momenteel betrokken? Hoe voel ik me daarbij?
Onderzoek, net als bij de vorige vraag, welke gevoelens jouw huidige politieke betrokkenheid bij je oproept en handel dienovereenkomstig.
Nu besef ik dat deze oefening verre van gemakkelijk is. Bovendien, zoals arts Theodor Dalrymple ontdekte tijdens het behandelen van de Britse lagere klassen, zouden veel mensen liever hun persoonlijke vrijheid inruilen voor het (waan)idee van veiligheid.[3] Maar wat hij ook ontdekte was dat iedereen die dat deed, volledig overspoeld werd door ziekmakende gevoelens, terwijl ze nauwelijks ervaring hadden met voedende gevoelens.
Hoe het ook zij, het feit dat je nog steeds aan het lezen bent geeft aan dat je op het pad bent gestapt naar zelfontdekking. Voeg deze methode toe aan je toolbox als ‘ie je aanspreekt en hoe moeilijk het soms ook kan zijn, toch hoop ik dat je over het algemeen veel plezier beleefd aan je onderzoek. Want jezelf verrassen blijft toch een wonderlijk verschijnsel!
Vrolijke groetjes,
Erik Stout
[1] Een soortgelijke uitspraak luidt: ‘Ik heb veel fysieke problemen, maar mentaal gaat het goed.’
[2] Gevoelens als angst en woede zijn dienend als ze ons uit een gevaarlijke situatie helpen en verdriet is een gezonde expressie van emotionele pijn, waarmee die kan worden verwerkt. Wanneer bepaalde aspecten van ons leven echter deze gevoelens structureel oproepen, verliezen ze hun dienende kracht en kunnen veranderen in ziekmakende factoren.
[3] In zijn boek ‘Life At The Bottom’ beschrijft Dalrymple het trieste en vaak (zelf)destructieve gedrag van de Britse lagere klassen aan het einde van de 20e eeuw. Het grootste probleem is niet zozeer dat ze arm zijn in de zin dat ze verstoken zijn van basisbehoeften (want ze hebben allemaal huizen, tv’s, kleren en eten), maar dat hun leven zo volkomen zinloos voor hen lijkt te zijn, dat hun destructieve gedrag bijna een bewuste poging lijkt om te vergeten hoe leeg en zinloos hun leven is.
Deel jouw weg!
Waardevolle lezer, de beslissing om je eigen weg te gaan volgen kan een moeilijke zijn. Neem je echter de moedige stap om ‘m toch te bewandelen, dan ga je zeer waarschijnlijk hetzelfde ervaren als velen die je zijn voorgegaan: ze zouden niet anders meer willen. Heb jij je losgemaakt van het conventionele leven om je eigen weg te vinden? Heb je een talent voor schrijven en wil je je verhaal delen via deze website? Laar dan een bericht achter of neem gerust contact met ons op via het contactformulier. We willen onze community graag laten groeien!